Mevzuat Hava Kalitesi İndeksi

hava kalitesi indeksi

Modern yaşamın getirdiği şehirleşmenin bir sonucu olan hava kirliliği, yerel ve bölgesel olduğu kadar küresel ölçekte de etki alanına sahiptir. Hava kirliliğinin insan sağlığına önemli etkileri olması sebebiyle, hava kalitesi konusuna tüm dünyada büyük önem verilmektedir. Hava kirliliği problemlerini çözmek ve strateji belirlemek için, bilimsel topluluk ve ilgili otoritenin her ikisi de atmosferik kirletici konsantrasyonlarını izlemek ve analiz etmek konusuna odaklanmışlardır (Kyrkilis vd., 2007). Otoritelerin hava kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi konusunda sorumluluklarının yanı sıra, halk sağlığını doğrudan etki eden bir konu olması sebebiyle, kamuoyuna iletişim araçları vasıtasıyla hava kirliliği güncel bilgilerini sunması da sorumlulukları arasındadır. Ancak farklı kirleticilere ait ölçümleri anlamak bu konuda çalışan bir bilim insanı için mümkün olsa bile genel halk ve yerel otoriteler için oldukça zor olmaktadır. Bu sebeple, hava kirliliğinin/hava kalitesinin durumunu kamuoyuna açıklarken halkın kolayca anlayabileceği bir sınıflama sistemi kullanılmaktadır. Tüm dünyada yaygın olarak kullanılan, Hava Kalitesi İndeksi (HKİ) denilen bu sınıflama sistemi ile havadaki kirleticilerin konsantrasyonlarına göre hava kalitesini iyi, orta, kötü, tehlikeli vb. şeklinde derecelendirme yapılmaktadır. Dünyanın pek çok ülkesinde indeks hesaplanmasında kullanılan yöntem ve kriterler, kendi ülkelerinde uygulanan hava kalitesi standartlarına uygun şekilde oluşturulmuştur.

Ulusal Hava Kalitesi İndeksi, EPA Hava Kalitesi İndeksini ulusal mevzuatımız ve sınır değerlerimize uyarlayarak oluşturulmuştur. 5 temel kirletici için hava kalitesi indeksi hesaplanmaktadır. Bunlar; partikül maddeler (PM10), karbon monoksit (CO), kükürt dioksit (SO2), azot dioksit (NO2) ve ozon (O3) dur.

HAVA KALİTE İNDEKSİ (EPA)

Hava Kalite İndeksi* SO2  (µg/m3) NO2 (µg/m3) CO (µg/m3) O3   (µg/m3) PM10 (µg/m3) PM2.5  (µg/m3)
1 Sa.Ort. 24 Sa.Ort. 1 Sa.Ort. 8.Sa.Ort. 8 Sa.Ort 1 Sa.Ort. 24Sa.Ort 24Sa.Ort
0-50 0-93 0-102 0-5,2 0-108 0-54 0.0-12,0 İyi
51-100 94-200 103-192 5,3-11 109-248 55-154 12,1-35,4 Orta
101-150 201-493 193-689 11,1-14,5 249-328 155-254 35,5-55,4 Hassas
151-200 494-810 690-1242 14,6-18 329-408 255-354 55,5-150,4 Sağlıksız
201-300 811-1609 1243-2380 18,1-35,5 409-808 355-424 150,5-250,4 Kötü
301-400 1.610-2.141 2.381-3.145 35,6-47,1 809-1.008 425-504 250,5-350,4 Tehlikeli
401-500 2.142-2.674 3.146-3.910 47,2-58,8 1.009-1.208 505-604 350,5-500,4 Tehlikeli

Not:

Ozon ölçümlerinde saatlik ortalama 249 ve üzeri ise saatlik indek kullanılır.
So2 Ölçümlerinde So2 saatlik ölçüm değeri 811 ve üzeri ise 24 saatlik ortalama alınır ve indeks buna göre belirlenir.

 

İNDEKS HESAPLANAN PARAMETRELER

Parametre

SO2[µg/m³]

NO2 [µg/m³]

CO [µg/m³]

O3 [µg/m³]

PM10 [µg/m³]

1 Saat Ortalama

1 Sa. Ort.

8 Sa. Ort.

8 Sa. Ort.

24 Sa. Ort.

  

Ulusal Sınır Değer

380

260

10.000

120

60

AB Üye Ülkeleri Sınır Değer

350

200

10.000

120

50